Οι «Αράφ» αυτού του κόσμου

Οι κοινωνίες αλλάζουν με τρόπο που δεν μπορούσαμε καν να φανταστούμε πριν από μερικά χρόνια. Σταθερές μεταβάλλονται, πράγματα και καταστάσεις που θεωρούσαμε ως δεδομένα υποβάλλονται σε διαρκείς μετατοπίσεις. Οι κρίσεις διαδέχονται η μία την άλλη: οικονομική, πανδημική, κλιματική, προσφυγική. Η καθεμιά τους εμφανίζεται ως αυτόνομη, αλλά όλες μαζί αλληλεπιδρούν μεταξύ τους κρούοντας το καμπανάκι για το μέλλον: Αν δεν προτάξουμε την αλληλεγγύη και την ενσυναίσθηση, αν δεν σταματήσουμε να αντιμετωπίζουμε ως εχθρό τον διπλανό μας, αν δεν βγάλουμε μπροστά την ανθρωπιά μας, τότε ο κόσμος αυτός είναι καταδικασμένος.

Το νέο θεατρικό έργο του Γιάννη Τσίρου, με τον τίτλο «Αράφ», επικεντρώνεται στο ξένο, στο διαφορετικό, σε αυτό για το οποίο δεν γνωρίζουμε τίποτα, αυτό που αντί να φέρουμε κοντά μας, το φοβόμαστε και το αποστρεφόμαστε. Για παράδειγμα, αντί να προσπαθήσουμε να ενσωματώσουμε τον ξένο στις κοινωνίες μας, να τον κάνουμε να αισθανθεί οικεία δίπλα μας, ψάχνουμε να τον διώξουμε, να τον εκμεταλλευτούμε όσο περισσότερο μπορούμε, να πετάξουμε την ευθύνη του αλλού, να τον γκετοποιήσουμε εντάσσοντάς τον σε περιοριστικές δομές μαζί με τους όμοιούς του. Πασχίζουμε να κρατήσουμε καθαρό το περιβάλλον γύρω μας, αποκλειστικά τον στενό πυρήνα μας, κλείνοντας τα μάτια σε αδικίες που συμβαίνουν μερικά μόνο χιλιόμετρα μακριά.

Ο «Αράφ» είναι ένας σκύλος, που παραλίγο να πνιγεί στη θάλασσα, κοντά σε ένα τουριστικό νησί. Σώζεται από τον ιδιοκτήτη ενός ξενοδοχείου (Σήφης Πολυζωίδης) και τον άνθρωπο που του φροντίζει τον κήπο (Φώτης Λαζάρου). Οι δυο τους, μαζί με την κτηνίατρο (Ράνια Σχίζα), αναλαμβάνουν να βρουν μια λύση. Θα τον κρατήσουν ή θα τον στείλουν στο καταφύγιο ζώων; Αυτό που είναι νόμιμο είναι ταυτόχρονα και δίκαιο και ηθικό; Έπρεπε να σωθεί τελικά ο σκύλος ή να αφεθεί να πνιγεί για να μην έχουν τώρα αυτοί υποχρεώσεις και μπλεξίματα; Ποια είναι η καλύτερη επιλογή για αυτούς, αλλά και για τον σκύλο; Νοιάζεται στα αλήθεια κανείς για τον σκύλο ή μήπως το ενδιαφέρον τους χρησιμοποιείται ως εργαλείο για να μη φανεί ο κυνισμός και η εγωπάθειά τους;

Ερωτήματα σαν κι αυτά διατρέχουν το κείμενο του Γιάννη Τσίρου, το οποίο είναι ένα υπέροχο, σύγχρονο, αλληγορικό και επίκαιρο κείμενο, με έντονες φιλοσοφικές και υπαρξιακές προεκτάσεις. Είναι ένα από τα πιο όμορφα, διεισδυτικά και ολοκληρωμένα κείμενα του Γιάννη Τσίρου, που έχει μια μοναδική ικανότητα να αναδεικνύει τις παθογένειες της ελληνικής –και όχι μόνο– κοινωνίας και να προβληματίζει, χωρίς να κουνάει το δάχτυλο ή να επιβάλλει τη γνώμη του.

Ο Αράφ θα μπορούσε να ήταν ένας μετανάστης που σώζεται στη θάλασσα. Ένας από τους τυχερούς ή από τους «άτυχους» – όπως το δει κανείς. Τυχερός που είναι όρθιος και συνεχίζει να αναπνέει, και «άτυχος» επειδή θα ζήσει την υπόλοιπη ζωή του σαν φυλακισμένος σε κάποια δομή, βιώνοντας τον ρατσισμό, την επιθετικότητα και την άρνηση των ανθρώπων να τον αποδεχθούν και να συνυπάρξουν μαζί του. Ένας ζωντανός, αλλά ταυτόχρονα «νεκρός» άνθρωπος, που απαγορεύεται να έχει άποψη, να διαμαρτύρεται, να διεκδικεί μια καλύτερη ζωή, καταδικασμένος να νιώθει ευγνωμοσύνη μόνο και μόνο επειδή δεν βρίσκεται στον πάτο της θάλασσας, όπως άλλοι δικοί του.

Επιπλέον, η παράσταση αναδεικνύει τις υπερβολές, τα λάθη και τους παραλογισμούς και της άλλης πλευράς, αυτής που φαινομενικά στηρίζει τα ζώα (φιλοζωικές οργανώσεις) –ή τους μετανάστες (διάφορες ΜΚΟ)–, όμως το κάνει ορισμένες φορές με τέτοιο τρόπο που χάνει το δίκιο της, δημιουργώντας τους ακόμα και προβλήματα στην ίδια τους την καθημερινότητα.

Ο Φώτης Λαζάρου αναπαριστά εξαιρετικά έναν άνθρωπο λαϊκό, που παλεύει να επιβιώσει κάνοντας οποιαδήποτε δουλειά και θέλημα. Είναι καλόκαρδος, όμως παρασύρεται εύκολα. Ευκολόπιστος, χωρίς να το έχει με τα λόγια, χωρίς πολλές γνώσεις, αλλά με βιωματική εμπειρία της σκληρότητας του κόσμου, θυμώνει με το παραμικρό και δεν αποδέχεται οτιδήποτε καινούργιο επιχειρεί να τον βγάλει από την comfort zone του. Έχει μπει πλήρως στο πετσί του ρόλου, όντας η αποκάλυψη της παράστασης.

Η Ράνια Σχίζα καταθέτει μια μεστή ερμηνεία. Απλή, δοτική, με καλά υπολογισμένες δόσεις συναισθηματισμού και λογικής, κινείται με αυτοπεποίθηση ανάμεσα στους δύο άνδρες. Αμφιταλαντεύεται κι αυτή για τα όρια ανάμεσα στη νομιμότητα και την ηθική, κουβαλάει τα δικά της ψυχικά τραύματα που επηρεάζουν τη δράση της, στοιχεία που αποτυπώνονται με ενάργεια στον ρόλο της.

Ο Σήφης Πολυζωίδης είναι ο ξενοδόχος κι αυτός που κρύβει τον σκύλο στην αποθήκη του. Δέχεται τα εύσημα των απανταχού φιλόζωων, όμως ταυτόχρονα τους εκμεταλλεύεται για να νοικιάσει τα δωμάτιά του ενόψει της τουριστικής σεζόν. Θέλει τον σκύλο ως ατραξιόν για να τους προσεγγίσει, αλλά την ίδια στιγμή φοβάται να τον έχει μέσα στα πόδια του. Θέλει να δείχνει καλός, ωστόσο όταν θίγονται τα συμφέροντά του, είναι έτοιμος να πάρει το πιο σκληρό του πρόσωπο. Στην ερμηνεία του υπάρχουν αυτές οι αμφιταλαντεύσεις, είναι εμφανείς οι μάχες που δίνει με τον εαυτό του, παρότι ορισμένες φορές βγάζει μεγαλύτερη ένταση από αυτή που χρειάζεται, χάνοντας στιγμιαία την εσωτερική του φωνή.

Η σκηνοθεσία του Γιώργου Παλούμπη είναι πλήρως υποστηρικτική προς τους ηθοποιούς, δημιουργώντας το καλύτερο υπόβαθρο για να αναδειχθεί το εξαιρετικό κείμενο του Γιάννη Τσίρου.

Τι θα κάναμε αν ήμασταν στη θέση αυτών των ανθρώπων; Τι αποφάσεις θα παίρναμε; Θα κάναμε το καλύτερο για τον «Αράφ» ή θα κοιτάγαμε να σώσουμε τον εαυτό μας; Θα δίναμε τη δυνατότητα στον Αράφ να ζήσει μια φυσιολογική ζωή; Ή θα δειλιάζαμε μπροστά στον φόβο για το ξένο;

Καθημερινά, ερχόμαστε αντιμέτωποι με αντίστοιχα ερωτήματα. Η παράσταση τα φωτίζει μέσα από έναν δικό της μοναδικό τρόπο. Δείτε την!

Πηγή: Efsyn.gr